Vrijdag schreef de demissionair staatssecretaris Steven van Weyenberg aan de Tweede Kamer dat wegwerpkoffiebekertjes binnenkort in de ban gaan. Waarom zijn wegwerpbatterijen dan nog wel te koop?
Als je in de Kruidvat naar het rekje AA en AAA batterijen achter de kassa kijkt, zie je twee soorten: de ‘gewone’ alkaline batterijen en een oplaadbare nikkelmetaalhydride (NiMH) variant. De oplaadbare soort is vaak in het groen verpakt, want: beter voor het milieu. Hij is iets duurder dan de alkaline batterij, maar dat spaar je weer uit doordat je deze opnieuw kunt gebruiken.
Waarom zijn die alkaline wegwerpbatterijen eigenlijk nog te koop? Je gebruikt hem één keer en dan gooi je ze alweer weg. Zo creëer je afval. Toch zitten er wel een paar belangrijke voordelen aan. Zo zijn ze makkelijk te maken voor een goede prijs. Daarnaast bevatten ze gemiddeld meer energie dan een opgeladen NiMH batterij.
Verlies van energie
Wat de oplaadbare batterijen daarnaast tegenzit, is dat ze uit zichzelf een deel van hun kracht verliezen. Ze ‘lekken’ veel meer energie dan andere batterijen waardoor je ze sneller moet opladen dan dat je een alkaline batterij moet vervangen.
Peter Notten, hoogleraar bij de Technische Universiteit Eindhoven, adviseert daarom tegen Radar om in elektrische apparaten die weinig stroom gebruiken een alkaline batterijen te stoppen. Een oplaadbare AA of AAA zal in zo’n apparaat te veel stroom lekken. Je moet hem dan zo vaak opladen, waardoor de milieuwinst er moeizaam uit te halen is.
Er is een oplaadbaar alternatief dat niet zo snel leegloopt: de lithium-ion (Li-ion) batterij. Verschillende elektronica zoals laptops, losse fietslampjes, camera’s maar ook de Tesla, hebben dit type accu. Deze batterijen gaan bovendien langer mee dan de NiMH batterijen.
Oplaadbare alkaline?
Alleen, de Li-ion batterij kent één belangrijk nadeel. Kort uitgelegd: elke batterij bevat een elektrolyt, een stof tussen de polen waar ionen doorheen kunnen lopen. Bij Li-ion batterijen is dit een zeer brandbare vloeistof. In zeldzame gevallen kan die bij oververhitting in de brand vliegen of zelfs een explosie veroorzaken.
Alkaline batterijen hebben dat nadeel dan weer niet. Ze zijn makkelijk in gebruik en na weggooien zijn ze goed te recyclen tot hetzelfde product (in tegenstelling tot de eerder genoemde wegwerpkoffiebekertjes). Niet dat dat nu altijd volledig gebeurt, maar potentieel is het mogelijk. Het maakt de alkaline batterij tot een best handige accu.
Wetenschappers proberen alkaline batterijen nu ook oplaadbaar te maken. Dit zou de ideale batterij zijn: oplaadbaar, veilig en eenvoudig te produceren. Maar dit is nog niet helemaal gelukt. Tijdens het op- en ontladen ontstaan er stoffen die de werking van de accu saboteren. Mogelijke doorbraken van bijvoorbeeld deze Chinese onderzoekers in Nature Communications hebben hun weg daarom helaas nog niet gevonden naar het schap van de Kruidvat.
Omslagfoto: AA alkaline batterij, bron: Asim18, Wikidata (2008)